Czy można dokonać podziału majątku dorobkowego w trakcie trwania małżeństwa?

Ustawodawca w art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ustanowił generalną zasadę mówiącą, iż w trakcie trwania wspólności ustawowej  nie można żądać podziału majątku wspólnego. Oznacza to, że dopóki małżonków łączy ustrój wspólności majątkowej nie mogą skutecznie domagać podziału zgromadzonego majątku.

Bynajmniej nie oznacza to, że muszą oczekiwać z podziałem majątku do chwili orzeczenia przez sąd rozwodu lub separacji. Małżonkowie zamierzający dokonać podziału majątku dorobkowego winni zawrzeć wcześniej majątkową umowę małżeńską, w której dokonają zgodnego ustanowienia rozdzielności majątkowej.  Umowa taka powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego. W razie braku zgody małżonków na zawarcie umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową, małżonek może żądać sądownego ustanowienia rozdzielności majątkowej. Żądanie takie musi zostać jednak uzasadnione istnieniem ważnych powodów.

Rozdzielność majątkowa między małżonkami powstaje z mocy prawa także w wyniku ogłoszenia upadłości jednego z małżonków lub jego ubezwłasnowolnienia. W powyższych przypadkach ustrój wspólności ponownie powstaje w przypadku zakończenia, umorzenia lub uchylenia postępowania upadłościowego oraz w wyniku uchylenia ubezwłasnowolnienia. Odrębnym przypadkiem jest ustanowienie rozdzielności majątkowej na na żądanie wierzyciela jednego z małżonków. Należy jeszcze wspomnieć, że co do zasady rozdzielność majątkowa powstaje z dniem wskazanym w umowie lub dniem oznaczonym w wyroku sądu ustanawiającym rozdzielność. W uzasadnionych przypadkach sąd może jednak ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym. Może to być nawet dzień wcześniejszy niż dzień wniesienia powództwa (np. w przypadku gdy małżonkowie żyli oddzielnie).

Dopiero po ustanowieniu rozdzielności majątkowej małżonkowie mogą bez przeszkód dokonać podziału majątku wspólnego. Mogą to zrobić  w drodze umowy, jeżeli tylko są w stanie dojść w tej kwestii do porozumienia. W przypadku braku porozumienia małżonkami podział majątku powinien zostać dokonany w drodze postępowania sądowego. Wniosek o podział majątku należy skierować do właściwego sądu rejonowego.